Mối quan hệ giữa giá vàng và lãi suất – Cơ hội và thách thức

Trong bối cảnh kinh tế hiện tại, mối quan hệ giữa giá vàng và lãi suất đóng vai trò vô cùng then chốt. Việc theo dõi sát sao sự biến động của cả hai yếu tố này có thể giúp nhà đầu tư nắm bắt cơ hội và đưa ra quyết định giao dịch có lợi nhuận. Không những thế, đầu tư vào vàng, lãi suất còn được xem là tiêu chuẩn để đo lường giá trị tiền tệ. Trong bài viết hôm nay, các bạn hãy cùng sàn Exness VN khám phá cách mà vàng và lãi suất ảnh hưởng lẫn nhau như thế nào nhé!

Mối quan hệ giữa vàng và lãi suất có tác động ra sao?

Lãi suất thường được xem như “chi phí cơ hội” của việc nắm giữ vàng. Hiểu một cách đơn giản, khi lãi suất tăng cao, dòng tiền có xu hướng rời khỏi vàng để tìm kiếm lợi nhuận từ những kênh đầu tư khác hấp dẫn hơn. Điều này làm cho việc giữ vàng trở nên kém hấp dẫn hơn khi lãi suất liên tục leo thang. Nói chung, lãi suất và giá vàng có mối quan hệ nghịch đảo: khi lãi suất tăng, giá vàng thường giảm, và ngược lại, khi lãi suất giảm, giá vàng có xu hướng tăng trưởng.

Khi xây dựng một chiến lược đầu tư dài hạn, mối quan hệ giữa vàng và lãi suất chỉ là một phần trong bức tranh toàn cảnh. Có nhiều yếu tố khác, đặc biệt là lạm phát, cũng ảnh hưởng mạnh mẽ đến giá trị các tài sản tài chính. Trong thời kỳ lạm phát ổn định, lãi suất tăng thường kéo giá vàng giảm. Nhưng khi lạm phát bùng nổ, ngay cả với mức lãi suất cao, vàng vẫn có thể tăng giá, trở thành một kênh trú ẩn an toàn, giúp bảo vệ giá trị tài sản cho nhà đầu tư.

Khi ngân hàng trung ương phát tín hiệu giảm lãi suất, điều này thường dẫn đến việc bơm thêm tiền vào nền kinh tế, gây ra những hệ lụy như lạm phát gia tăng. Trong bối cảnh đó, nhu cầu mua vàng để bảo toàn giá trị tài sản và chống lại sự mất giá do lạm phát sẽ tăng mạnh, từ đó đẩy giá vàng lên cao. Đây chính là lý do vì sao vàng trở thành lựa chọn hàng đầu khi lạm phát leo thang.

Ngược lại, khi lãi suất tăng, lạm phát thường được kiềm chế, làm giảm sức hấp dẫn của vàng trong mắt nhà đầu tư. Sự cạnh tranh từ các kênh đầu tư có lãi suất cao, như trái phiếu và các khoản đầu tư thu nhập cố định, trở nên nổi bật hơn. Điều này khiến dòng tiền chuyển hướng mạnh mẽ vào các khoản đầu tư sinh lời cao, làm vàng trở nên kém hấp dẫn và giá trị của nó giảm dần.

Mặc dù vàng và lãi suất có mối quan hệ nghịch đảo, nhưng chúng vẫn là hai yếu tố không thể xa nhau trong bức tranh kinh tế tổng thể của một quốc gia.

Nguyên nhân nào khiến giá vàng biến động?

Giữa mối quan hệ vàng và lãi suất, giá vàng suy yếu từ đâu? Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ:

• Chính sách điều tiết của Chính phủ, đặc biệt là những thay đổi bất ngờ trong các chính sách này. Khi chính sách tài chính và tiền tệ thay đổi đột ngột, giá vàng sẽ chịu tác động mạnh, thường biến động khó lường. Những biến động này có thể kéo dài, ảnh hưởng sâu sắc đến tình hình kinh tế vĩ mô.
• Chênh lệch giá giữa vàng trong nước và quốc tế tạo ra cơ hội cho đầu cơ, dẫn đến những biến động khó lường trên thị trường vàng. 
• Khi tỷ giá tăng, xu hướng giá vàng trong nước thường giảm, kéo theo những tác động tức thì đến việc ổn định giá cả và tình hình kinh tế. Chu kỳ ảnh hưởng này thường kéo dài khoảng 3 tháng, đòi hỏi sự điều chỉnh kịp thời để duy trì sự ổn định.

Giải pháp cho mối quan hệ giữa vàng và lãi suất

Dựa trên sự liên kết giữa giá vàng và lãi suất cùng những nguyên nhân dẫn đến biến động giá vàng, chúng ta có thể đề ra một số biện pháp khắc phục tình trạng này. Bao gồm:

Giữ cho tỷ giá ổn định

Dù việc duy trì sự ổn định của tỷ giá không phải là điều dễ dàng, nhưng các biện pháp dưới đây có thể giúp giảm thiểu tình trạng biến động khó kiểm soát, bao gồm:

• Để ngăn chặn tình trạng đầu cơ và giao dịch ngoại tệ trái phép trên thị trường tài chính, cần đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra, và giám sát một cách nghiêm ngặt. Bên cạnh đó, yếu tố minh bạch là vô cùng quan trọng, đặc biệt trong các hoạt động của các tổ chức tài chính và ngân hàng – những cầu nối quan trọng giữa cung và cầu ngoại tệ. 
• Điều chỉnh chênh lệch giá vàng giữa thị trường trong nước và quốc tế là giải pháp thiết yếu để triệt tiêu tình trạng đầu cơ, thu gom ngoại tệ, và buôn lậu vàng nhằm trục lợi. Nếu không được kiểm soát, những hoạt động này có thể gây ra mất cân bằng ngoại tệ, khiến tỷ giá biến động không ổn định và đe dọa sự ổn định của nền kinh tế.
• Cải thiện năng lực cạnh tranh và môi trường kinh doanh, kết hợp với việc hoàn thiện chất lượng dịch vụ sẽ trở thành yếu tố then chốt để thu hút dòng vốn đầu tư chảy vào thị trường Việt Nam (cả trực tiếp lẫn gián tiếp).
• Ngân hàng Nhà nước cần thực hiện các can thiệp linh hoạt trên thị trường, nhằm kịp thời điều chỉnh hướng đi tiếp theo mà không gây ra sự xáo trộn lớn trong chính sách.
• Xây dựng niềm tin vững chắc trong cộng đồng về sự phát triển bền vững của nền kinh tế quốc gia là rất quan trọng. Ngoài ra, nhà nước cũng cần tăng cường truyền thông để hạn chế thói quen tích trữ ngoại tệ, từ đó giảm thiểu tình trạng đô la hóa và giúp tỷ giá trên thị trường được ổn định hơn.

Kiểm soát chặt chẽ yếu tố lãi suất

Mối quan hệ giữa giá vàng và lãi suất cho thấy tác động của lãi suất lên giá vàng không quá mạnh mẽ. Dẫu vậy, việc duy trì kiểm soát lãi suất vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc giữ cho giá vàng ổn định, giúp bảo vệ nền kinh tế khỏi những biến động bất thường.

• Cần theo dõi sát sao diễn biến lãi suất huy động và cho vay trên thị trường, từ đó xây dựng những chính sách điều chỉnh linh hoạt, phù hợp với nhịp độ của nền kinh tế. 
• Quản lý chặt chẽ việc tuân thủ các quy định về trần lãi suất huy động bằng VND và USD của các tổ chức tín dụng nhằm đảm bảo nhanh chóng xử lý những sai phạm nếu xuất hiện.
• Thiết lập mức trần lãi suất cho vay sao cho hợp lý nhằm thúc đẩy sự ổn định trong sản xuất và tiêu dùng. 
• Ban hành các chính sách lãi suất phù hợp để giảm thiểu những phản ứng mạnh mẽ từ thị trường, giúp kiểm soát tốt hơn sự biến động của lãi suất và tỷ giá vàng. 
• Cải thiện chất lượng hoạt động trên thị trường liên ngân hàng không chỉ là một yếu tố then chốt mà còn giúp xây dựng và củng cố niềm tin giữa các tổ chức tín dụng. Điều này sẽ tạo ra một nền tảng vững chắc, góp phần duy trì sự ổn định cho lãi suất trong nền kinh tế.

Lãi suất thực và lãi suất danh nghĩa có mối liên hệ như thế nào?

Trước khi tìm hiểu về tác động của lãi suất và lạm phát lên giá vàng, chúng ta cần có cái nhìn rõ ràng về sự tương quan giữa lãi suất danh nghĩa, lãi suất thực, lạm phát và giá vàng. Lãi suất danh nghĩa và lãi suất thực đều có vai trò quan trọng, tác động mạnh mẽ đến sự biến động của giá vàng trên thị trường. Hiểu sâu sắc mối quan hệ này sẽ giúp bạn đưa ra những quyết định đầu tư vào vàng hiệu quả và thành công.

Lý thuyết về hiệu ứng Fisher (ra đời năm 1993) cho hay, lãi suất danh nghĩa được xác định bằng cách cộng lãi suất thực với tỷ lệ lạm phát kỳ vọng.

Lãi suất danh nghĩa = Lạm phát kỳ vọng + Lãi suất thực

Điều này cho thấy lãi suất danh nghĩa tăng khi lạm phát tăng nhằm duy trì lãi suất thực ổn định. Nói một cách đầy đủ hơn thì lãi suất thực có thể hiểu là lãi suất danh nghĩa trừ đi tỷ lệ lạm phát. Mỗi nhà đầu tư đều có kỳ vọng khác nhau về lạm phát, điều này tạo nên sự phức tạp và linh hoạt trong mối quan hệ giữa lạm phát và lãi suất. Cả hai yếu tố này không chỉ tương tác mà còn tác động qua lại, vừa là nguyên nhân, vừa là hệ quả của nhau.

Sự gia tăng của lãi suất thực có thể tác động tiêu cực đến giá vàng là do đâu?

Lãi suất thực phản ánh mức độ thay đổi hàng năm về sức mua của các khoản đầu tư vào vàng. Khi lãi suất thực tăng, các tài sản như trái phiếu sẽ duy trì sức mua tốt hơn, khiến cho việc giữ vàng – một tài sản không sinh lãi – trở nên tốn kém hơn. Kết quả là, giá vàng có thể sẽ không còn là sự lựa chọn hấp dẫn đối với các nhà đầu tư.

Hơn nữa, mỗi khi FED thắt chặt chính sách tiền tệ, đồng USD thường mạnh lên so với các đồng tiền chính khác, kéo theo sự gia tăng của lãi suất. Khi lãi suất tăng vượt mức lạm phát, lãi suất thực cũng sẽ tăng, tạo ra áp lực đẩy giá vàng xuống. Chẳng hạn, vào năm 2015, giá vàng đã suy giảm rõ rệt khi lãi suất thực tại Mỹ tăng cao (xem biểu đồ bên dưới để tham khảo).

Lãi suất thực thường có xu hướng tăng khi nền kinh tế được kỳ vọng sẽ khởi sắc. Điển hình như năm 2016, khi Donald Trump trở thành Tổng thống, niềm tin vào sự phục hồi của kinh tế Mỹ tăng cao nhờ các chính sách thuế thấp, giảm bớt quy định và tăng chi tiêu ngân sách. Thị trường tài chính phản ứng tích cực, khiến lãi suất thực tăng đột ngột, kéo theo đà giảm kéo dài của giá vàng trong nhiều tháng sau đó.

Lãi suất thực âm đóng vai trò quan trọng gì trong việc thúc đẩy giá vàng tăng cao?

Như chúng ta đã biết, lãi suất thực được tính bằng cách lấy lãi suất danh nghĩa trừ đi lạm phát kỳ vọng, nên khi lạm phát vượt qua lãi suất danh nghĩa, lãi suất thực sẽ rơi vào mức âm. Điều này tạo động lực cho vàng – một tài sản không bị ảnh hưởng bởi lạm phát – trở nên hấp dẫn hơn trong mắt các nhà đầu tư.

Khi trái phiếu dần mất đi khả năng duy trì sức mua, vàng sẽ quay lại vai trò truyền thống của nó như một loại tiền tệ và công cụ dự trữ giá trị. Vàng có khả năng bắt kịp lạm phát, giúp bảo toàn sức mua của vốn đầu tư. Nói cách khác, các nhà đầu tư sẽ có xu hướng chuyển sang mua vàng nhiều hơn trong bối cảnh này, thúc đẩy giá trị của nó tăng lên.

Chẳng hạn, vào nửa cuối thập niên 1970, khi lãi suất danh nghĩa và lạm phát cùng tăng mạnh – đến mức lạm phát vượt xa lợi suất trái phiếu danh nghĩa – các nhà đầu tư đã đổ xô chuyển tài sản sang vàng. Điều này đẩy giá vàng lên mức kỷ lục của thế kỷ 20, đặc biệt trong giai đoạn lãi suất thực âm, khi vàng trở thành lựa chọn hàng đầu để bảo toàn giá trị.

Tuy nhiên, “cơn sốt” vàng đã nhanh chóng kết thúc khi cố Chủ tịch Cục Dự trữ Liên bang (FED) là Paul Volcker đã đẩy mạnh lãi suất danh nghĩa trong một khoảng thời gian không lâu, đồng thời đưa lãi suất thực trở lại mức dương. Điều thú vị là giá vàng tiếp tục suy giảm mạnh suốt những năm sau đó, kéo dài đến tận năm 2001. Lúc này, FED bắt đầu nỗ lực thúc đẩy thị trường chứng khoán bằng cách giảm lãi suất danh nghĩa xuống gần bằng 0 về giá trị thực, tạo ra một làn sóng mới cho nền kinh tế.

Vào cuối năm 2007, khi Cục Dự trữ Liên bang hạ lãi suất danh nghĩa, lãi suất thực cũng giảm theo, mở đường cho giá vàng tăng vọt. Điều này cho thấy rằng, khi lãi suất danh nghĩa và lạm phát đều ở mức thấp, giá vàng có xu hướng leo thang, phản ánh sự hấp dẫn của vàng như một tài sản an toàn trong bối cảnh thị trường tài chính bất ổn.

Sự biến động của lãi suất thực đóng vai trò quyết định trong việc định hướng chiến lược của các nhà đầu tư khi dự đoán xu hướng giá vàng. Đã có nhiều nghiên cứu và bằng chứng lịch sử khẳng định mối quan hệ nghịch giữa giá vàng và lãi suất thực. Những đợt tăng trưởng mạnh mẽ nhất của thị trường vàng thường xảy ra khi lãi suất thực rơi vào vùng âm. Điều này được minh chứng rõ ràng trong thập niên 1970, khi cả lãi suất danh nghĩa và lạm phát đều ở mức cao, và tiếp tục vào những năm 2000, khi lãi suất danh nghĩa và lạm phát đều ở mức thấp.

Lịch sử đã chứng minh rằng lãi suất thực thường có xu hướng suy giảm trong những giai đoạn mà chính sách tiền tệ được nới lỏng. Ví dụ tiêu biểu là giai đoạn từ năm 2009 đến 2012, khi Cục Dự trữ Liên bang (Fed) thực hiện chính sách tiền tệ vô cùng lỏng lẻo, mặc cho lạm phát gia tăng và hệ thống tài chính toàn cầu vẫn còn nhiều bất ổn sau khủng hoảng.

Thêm vào đó, những lo ngại về khủng hoảng nợ tại châu Âu cũng góp phần làm gia tăng áp lực. Trong thời kỳ này, lãi suất thực đã giảm xuống, khiến giá vàng tăng vọt khi nhà đầu tư chuyển sang vàng như một kênh trú ẩn an toàn. Tương tự, vào năm 2020, để đối phó với đại dịch Covid-19, Fed đã liên tục giảm lãi suất gần mức 0, điều này đẩy giá vàng lên cao, thậm chí thiết lập kỷ lục mới.

Mặc khác, với lãi suất thực âm sâu như vậy tại Hoa Kỳ, vàng – loại tài sản vốn đã rất nhạy cảm – lại càng trở nên dễ bị tổn thương hơn tại mức giá hiện hành. Điều này ngụ ý rằng, trong một nền kinh tế có tiềm năng phục hồi, mức giá thấp như hiện tại khó có thể duy trì lâu dài.

Trên đây là thông tin Exness Hướng dẫn chia sẻ về cái nhìn tổng quan về mối quan hệ giữa giá vàng và lãi suất mà bạn có thể tham khảo. Mặc dù chúng có mối quan hệ nghịch đảo, với sự gia tăng lãi suất thường dẫn đến sự giảm giá của vàng và ngược lại, cả hai yếu tố này đều có tác động đáng kể đến sự phát triển và ổn định của nền kinh tế quốc gia. Sự hiểu biết rõ ràng về mối quan hệ này không chỉ giúp nhà đầu tư có chiến lược giao dịch hiệu quả mà còn góp phần vào việc xây dựng chính sách kinh tế hợp lý.

Xem thêm:

Giá vàng Kitco là gì? tại sao nhà đầu tư lại tin tưởng Kitco?

Tổng hợp các app theo dõi giá vàng miễn phí và chính xác

Công thức tính pip vàng – Bí quyết giao dịch chính xác hơn